Co do ogólnej zasady towarzyszącej zabiegom medycznym lub chirurgicznym – nie mogą one być przeprowadzane bez uprzedniego poinformowania i zgody pacjenta. Jego zgoda musi być podjęta świadomie, a pacjent musi mieć wystarczające informacje, aby rozumieć, co jest mu proponowane, oraz wiedzieć o potencjalnym ryzyku i korzyściach. Pacjent musi mieć zdolność do podejmowania decyzji i swobodę jej podjęcia, bez gróźb lub nacisku stron trzecich.
Ustawa o wspomaganym podejmowaniu decyzji (zdolności) z 2015 r. (Assisted Decision-Making (Capacity) Act 2015) zawiera przepisy dla dorosłych wspierające podejmowanie decyzji tym, którzy mają trudności z jej podjęciem. Ustawa nie weszła jeszcze w życie. Dopóki nie zostanie ona wdrożona, nie jest do końca jasne w sensie prawnym, jak należy postępować, gdy pacjent nie jest w stanie wyrazić zgody z powodu np. zaburzenia psychicznego lub gdy jest w stanie śpiączki. Pełnomocnictwo stałe nie daje obecnie pełnomocnikowi władzy do podejmowania decyzji tego rodzaju.
Wyrażenie zgody
Jeśli jesteś osobą sprawną umysłowo, nie ma wątpliwości co do potrzeby uzyskania zgody na leczenie. Możesz wyrazić ogólną zgodę, np. możesz powiedzieć swojemu lekarzowi, aby zrobił to, co uzna za najlepsze. Możesz wyrazić umowną zgodę, nie wykluczając konkretnie niektórych procedur, np. gdy wystąpią nieoczekiwane komplikacje podczas operacji.
Jeśli jesteś poważnie chory i nie jesteś w stanie wyrazić lub odmówić zgody, lekarz może uznać zwykłe procedury wynikające z konieczności. Czasami lekarze mogą konsultować się z twoją rodziną, ale nie mają prawa w twoim imieniu ani do wyrażenia, ani do odmowy twojej zgody na leczenie.
Brak zgody na leczenie
Jeśli osoba przeprowadza zabiegi medyczne bez zgody pacjenta, może zostać ona pociągnięta do odpowiedzialności karnej. Osoba taka może również zostać pozwana z powództwa cywilnego napaści lub pobicia czy o zaniedbanie. Takie działania wobec lekarza może podjąć pacjent, najlepiej korzystając z pomocy prawnej.
Odmowa leczenia
Jesteś osobą dorosłą sprawną umysłowo, masz prawo odmówić lub przerwać leczenie, nawet jeśli konsekwencją może być śmierć. Jeśli nie jesteś sprawny umysłowo, nie możesz tego zrobić. Prawo nie precyzuje, kto jest do tego uprawniony, aczkolwiek lekarz może podjąć decyzję o przerwaniu leczenia ze względów medycznych.
Zgoda na leczenie i zabiegi dzieci
Lekarz nie może pominąć wymogu uzyskania zgody rodziców w przypadku małego dziecka. Podstawową zasadą jest dobro dziecka. Wymóg zgody rodziców może zostać uchylony, jeśli życie dziecka jest zagrożone.
Dzieci w wieku 16 lat i starsze mogą same wyrazić zgodę na zabieg chirurgiczny, lekarski lub dentystyczny, bez konieczności uzyskania zgody swoich rodziców lub opiekunów. Jest to przewidziane w Ustawie o Przestępstwach Przeciwko Osobie Bez Skutku Śmiertelnego z 1997 r. (Non-Fatal Offences Against the Person Act 1997).
Praktyką jest uzyskiwanie zgody rodziców na zabiegi medyczne u dzieci poniżej tego wieku. Opinia dziecka jest równie ważna. Gdy lekarz uważa, że dziecko jest wystarczająco zdolne do podjęcia decyzji, należy uzyskać również jego zgodę.
Podobnie jak w przypadku innych procedur medycznych, zgodę na aborcję może wyrazić dziecko, które ukończyło 16 lat. Jednak lekarz świadczący usługę musi mieć pewność, że dziecko w pełni rozumie przekazane mu informacje w celu wyrażenia ważnej zgody. Dziecko, które ukończyło 16 lat, ale nie ukończyło 18 lat, zwykle będzie zachęcane do zaangażowania swoich rodziców lub innej wspierającej je osoby dorosłej. Jeśli jednak dziecko ma ponad 16 lat, może zdecydować, że nie chce angażować osoby dorosłej.
W wyjątkowych okolicznościach dziecko w wieku 15 lat lub młodsze może zdecydować się na aborcję i nie zaangażować rodziców lub innej osoby dorosłej, jeśli lekarz, po dokonaniu odpowiedniej oceny stwierdzi, że dziecko jest do zdolne do podejmowania decyzji.
Opracowanie: „Nasz Głos” na podstawie materiałów Citizens Information.
Redakcja portalu informuje:
Wszelkie prawa (w tym autora i wydawcy) zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione.