Świadczenia i uprawnienia związane z narodzinami dziecka

Dla przyszłych rodziców w Irlandii istnieje szereg form wsparcia dla rodziców i dzieci zarówno jeszcze przed narodzinami, jak i po narodzinach dziecka.

Przed narodzinami dziecka

Jeśli zajdziesz w ciążę podczas zatrudnienia i jesteś narażona na pewne zagrożenia w miejscu pracy lub pracujesz w nocy (praca w nocy oznacza, że spędzasz co najmniej trzy godziny lub 50 % swojej pracy między północą a 7 rano), możesz mieć prawo do urlopu Health and safety Leave. Jeśli jesteś uprawniony do tego urlopu i masz wystarczającą liczbę składek na ubezpieczenie społeczne (PRSI), możesz kwalifikować się do zasiłku Health and Safety Benefit podczas urlopu. Jeśli karmisz piersią w pracy, możesz być również uprawniona zarówno do tego urlopu, jak i zasiłku.

Wizyty lub spotkania przedporodowe

Po potwierdzeniu ciąży możesz wziąć wolne na wizyty lekarskie (czasami nazywane wizytami lub spotkaniami przedporodowymi) związanymi z ciążą. Nie określono maksymalnej ani minimalnej ilości czasu wolnego na te wizyty. Masz raczej prawo do rozsądnego czasu wolnego – oznacza to czas potrzebny na każdą wizytę i obejmuje zarówno czas potrzebny na podróż na wizytę i z powrotem, jak i czas na samą wizytę. Masz prawo do wynagrodzenia podczas tych wizyt przedporodowych.

Zajęcia przedporodowe

Zajęcia przedporodowe dostarczają informacji na temat ciąży, porodu i opieki nad dzieckiem. Przed porodem masz prawo do płatnego czasu wolnego od pracy, aby wziąć udział w jednym zestawie zajęć przedporodowych (jednak nie 3 ostatnich w zestawie). Jest to jednorazowe prawo, które obejmuje wszystkie ciąże w okresie zatrudnienia. Przyszli ojcowie mają jednorazowe prawo do udziału w 2 ostatnich zajęciach przedporodowych w zestawie.

Po narodzinach dziecka

Urlop macierzyński i zasiłek macierzyński

Jeśli pracujesz, niezależnie od stażu pracy, masz prawo do urlopu macierzyńskiego (maternity leave) przez podstawowy okres 26 tygodni. Co najmniej 2 tygodnie należy wykorzystać przed końcem tygodnia spodziewanych narodzin dziecka, a co najmniej 4 tygodnie po nim.

Jeśli matka umrze w ciągu 40 tygodni od porodu, ojciec lub drugi rodzic ma prawo do urlopu macierzyńskiego.

Podczas urlopu macierzyńskiego możesz mieć prawo do zasiłku macierzyńskiego (Maternity Benefit), jeśli spełniasz warunki dotyczące składek na ubezpieczenie społeczne.

Poważna choroba podczas ciąży lub urlopu macierzyńskiego

Od listopada 2024 r. możesz odroczyć urlop macierzyński i zasiłek macierzyński na okres od 5 do 52 tygodni, jeśli jesteś w ciąży lub na urlopie macierzyńskim i wymagasz ciągłego leczenia z powodu poważnej choroby. Choroba musi stanowić poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia. Może to być choroba fizyczna lub psychiczna i musi być potwierdzona przez lekarza.

Karmienie piersią po powrocie do pracy

Jeśli pracujesz i karmisz piersią, masz prawo do 1 godziny wolnego od pracy (z wynagrodzeniem) każdego dnia jako przerwy na karmienie piersią (breastfeeding break) przez okres do 2 lat po porodzie.

Dodatkowy (bezpłatny) urlop macierzyński

Możesz wziąć do 16 tygodni dodatkowego urlopu macierzyńskiego (maternity leave) bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Ten dodatkowy urlop macierzyński jest często nazywany „bezpłatnym urlopem macierzyńskim”, ponieważ nie jest on objęty zasiłkiem macierzyńskim, a pracodawca nie musi płacić ci za ten okres.

Zasiłek dla noworodków

Dodatek na nowe dziecko (New Baby Grant) jest wypłacany dodatkowo do pierwszego miesiąca zasiłku rodzinnego na dzieci urodzone lub adoptowane w dniu 1 grudnia 2024 r. lub po tej dacie. Zasiłek dla noworodków wynosi 280 euro na dziecko, więc jeśli masz bliźniaki, zasiłek wyniesie 560 euro.

Urlop ojcowski i zasiłek ojcowski

Nowi rodzice (ale nie matka dziecka) mają prawo do 2-tygodniowego urlopu ojcowskiego (paternity leave) po urodzeniu lub adopcji dziecka. Zasiłek ojcowski (Paternity Benefit) to cotygodniowa wypłata dla rodzica przebywającego na urlopie ojcowskim, który jest objęty ubezpieczeniem społecznym (PRSI). Urlop ojcowski można rozpocząć w dowolnym momencie w ciągu pierwszych 6 miesięcy po urodzeniu lub adopcji dziecka.

Urlop adopcyjny i zasiłek adopcyjny

Urlop adopcyjny jest ustawowym uprawnieniem rodziców adopcyjnych. Urlop adopcyjny zapewnia 24 tygodnie wolnego od pracy dla jednego z rodziców adoptującej pary lub rodzica, który adoptuje sam. Okres 24 tygodni rozpoczyna się od daty oddania dziecka pod opiekę.

Jeśli masz wystarczającą liczbę odprowadzonych składek PRSI, możesz otrzymać zasiłek adopcyjny. Jest on dostępny zarówno dla pracowników, jak i osób samozatrudnionych. Jeśli jesteście parą adopcyjną, rodzic, który nie korzysta z urlopu adopcyjnego, ma prawo do urlopu ojcowskiego.

Możesz wziąć do 16 dodatkowych tygodni bezpłatnego urlopu adopcyjnego, ale nie możesz ubiegać się o zasiłek adopcyjny za te dodatkowe tygodnie.

Urlop rodzicielski i zasiłek rodzicielski

Urlop rodzicielski (Parent’s Leave) jest ustawowym uprawnieniem dla pracujących rodziców. Urlop ten pozwala rodzicom spędzać więcej czasu z dzieckiem lub adoptowanym dzieckiem przez pierwsze dwa lata. Od sierpnia 2024 r. każdy rodzic ma prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego na dziecko urodzone lub adoptowane w dniu 1 sierpnia 2024 r. lub później, dziecko, które w dniu 1 sierpnia 2024 r. nie ukończyło 2 roku życia lub dziecko adoptowane, które zostało umieszczone w rodzinie krócej niż 2 lata w dniu 1 sierpnia 2024 r.

Okres urlopu pozostaje taki sam w przypadku porodu mnogiego, na przykład w przypadku urodzenia bliźniąt lub adopcji 2 lub więcej dzieci w tym samym czasie. Urlop rodzicielski jest dostępny zarówno dla pracowników, jak i osób samozatrudnionych.

Zasiłek rodzicielski and (Parent’s Benefit) jest wypłacany podczas urlopu rodzicielskiego, jeśli masz wystarczające składki na ubezpieczenie społeczne (PRSI).

Urlop rodzicielski

Po powrocie do pracy możesz skorzystać z urlopu rodzicielskiego (Parental Leave). Oboje rodzice mają prawo do 26 tygodni urlopu rodzicielskiego na każde kwalifikujące się dziecko. Z urlopu rodzicielskiego należy skorzystać przed ukończeniem przez dziecko 12. roku życia. Urlop rodzicielski jest bezpłatny. Ogólnie rzecz biorąc, musisz pracować dla swojego pracodawcy przez rok, zanim będziesz mógł skorzystać z urlopu rodzicielskiego.

Urlop z powodu opieki medycznej

Możesz wziąć bezpłatny urlop (Leave for medical care reasons), jeśli musisz wziąć wolne, aby zająć się opieką medyczną nad dzieckiem lub inną odpowiednią osobą. Możesz wziąć do 5 dni urlopu na opiekę medyczną w ciągu 12 kolejnych miesięcy.

Zasiłek na dziecko

Zasiłek na dziecko (Child Benefit) to miesięczna wypłata dla rodziców lub opiekunów dzieci w wieku poniżej 16 lat. Obecnie wynosi 140 euro miesięcznie na dziecko. Zasiłek rodzinny można otrzymać na dzieci w wieku 16, 17 i 18 lat, jeśli uczą się one lub szkolą w pełnym wymiarze godzin lub są niepełnosprawne i nie są w stanie samodzielnie się utrzymać.

Zasadniczo zasiłek na dziecko jest wypłacany od pierwszego dnia miesiąca po urodzeniu dziecka. Jest on wypłacany według wyższych stawek w przypadku porodów mnogich, takich jak bliźniaki lub trojaczki.

Bezpłatne wizyty u lekarza rodzinnego dla dzieci poniżej 8 roku życia

Uprawnienie do bezpłatnych wizyt u lekarza pierwszego kontaktu z dzieckiem poniżej 8 r. życia (Free GP visits for children under 8) obejmuje bezpłatne wizyty u lekarza GP, w tym wizyty domowe i pilną opiekę poza godzinami pracy lekarza pierwszego kontaktu. Jeśli Twoje dziecko posiada już kartę medyczną, nie musisz rejestrować go w celu uzyskania karty wizyt lekarza rodzinnego. Jeśli jednak sytuacja rodzinna ulegnie zmianie i rodzina nie będzie już kwalifikować się do kart medycznych, można zarejestrować dzieci w celu uzyskania kart wizyt GP dla dzieci poniżej 8 roku życia.

Podatki

Nie ma specjalnych ulg podatkowych dla dzieci. Jednakże, Single Person Child Carer Credit to ulga podatkowa dla osób, które same opiekują się dziećmi. Istnieje również Incapacitated Child Tax Credit, jeśli dziecko jest trwale niezdolne do pracy oraz Home Carer Tax Credit, gdy jeden z małżonków opiekuje się dzieckiem lub osobą pozostającą na utrzymaniu. Istnieją również inne ulgi podatkowe i dodatki, z których mogą skorzystać rodziny.

Wsparcie opieki społecznej

Departament Ochrony Socjalnej zapewnia świadczenia socjalne w celu wsparcia rodzin z dziećmi dla osób o niskim wynagrodzeniu i osób samotnie wychowujących dzieci. Niektóre płatności są uzależnione od dochodów, a inne od składek na ubezpieczenie społeczne.

Jeśli jesteś posiadaczem karty medycznej, masz prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 10,16 € z Health Service Executive po urodzeniu dziecka. Wniosek należy złożyć w lokalnym urzędzie ds. zdrowia.

Jeśli nie jesteś w stanie pokryć dodatkowych kosztów związanych z dzieckiem, możesz ubiegać się o zasiłek na dodatkowe potrzeby z Departamentu Ochrony Socjalnej.

Wczesna opieka i edukacja przedszkolna

Program wczesnej opieki i edukacji (ECCE) zapewnia bezpłatną wczesną opiekę i edukację przez 2 lata dla dzieci w wieku przedszkolnym przez określoną liczbę godzin w określonym okresie tygodni od września do czerwca (rok szkolny).

Nowy program National Childcare Scheme (NCS) wspiera bezpłatny program przedszkolny, zapewniając wsparcie finansowe na pokrycie kosztów opieki nad dziećmi w godzinach spędzonych poza przedszkolem. National Childcare Scheme zapewnia 2 rodzaje dopłat do opieki nad dziećmi wypłacanych bezpośrednio wybranemu dostawcy usług opieki nad dziećmi. Dzieci muszą uczęszczać do dostawcy opieki nad dziećmi zarejestrowanego w Tusla (w tym opiekunów do dzieci i usług opieki nad dziećmi w wieku szkolnym).

Opr. NG na podstawie mat. Citizens Information