Ubezpieczenie społeczne (PRSI) dla osób zatrudnionych w rodzinnych biznesach i pracujacych na part-time

W Irlandii od twojego dochodu pobierane są zaliczki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Są to Universal Social Charge (USC) – podatek omówiony w jednym z poprzednich wydań – oraz składka na ubezpieczenie społeczne zależna od dochodów – Pay Related Social Insurance (PRSI), którą wstępnie omówiliśmy w ostatnim wydaniu.
Dzisiaj zajmiemy się składką PRSI dla osób pracujących w firmach rodzinnych i pracujących w niepełym wymiarze godzin (part-time).

Zatrudnienie w firmach rodzinnych i PRSI
Firmą rodziną jest firma prowadzona przez osobę bliską lub rodzinę. Członkami rodziny w rozumieniu przepisów są: dziadkowie, macocha, ojczym, syn, córka, wnuczek, wnuczka, pasierb, pasierbica, brat, siostra, przyrodni brat i siostra. Zatrudnienie w firmie rodzinnej oznacza zatrudnienie w firmie typu sole trade, prowadzonej przez jednego z członków rodziny. Zatrudnienie w spółce limited lub jako partnerstwo biznesowe nie jest traktowane jako “Family Employement” .

Płacisz PRSI, podobnie jak inni pracownicy nie będący członkami rodziny, jeżeli:

• jesteś zatrudniony jako pracownik przez osobę spokrewnioną i zatrudnienie nie wiąże się z prowadzeniem domu lub farmy, gdzie oboje mieszkacie (PRSI Class A lub Class J),
• jesteś zatrudniony jako pracownik przez osobę spokrewnioną i zatrudnienie wiąże się z prowadzeniem domu lub farmy, gdzie oboje mieszkacie, ale musisz posiadać kontrakt (PRSI Class A lub Class J),
• pomagasz krewnemu lub partnerowi w prowadzeniu firmy rodzinnej, ale nie jesteś zatrudniony (PRSI Class S).

Wyjątek stanowią sytuacje nieobjęte systemem ubezpieczenia PRSI, jeżeli:
krewny czy partner zatrudniony jest jako osoba prowadząca własną działalność,
jesteś zatrudniony jako pracownik przez krewnego i biznes rodzinny związany jest z prowadzeniem domu lub farmy, gdzie oboje zamieszkujecie,

• pomagasz lub uczestniczysz w rodzinnym biznesie ale nie jesteś pracownikiem (np. dzieci, które uczą się w szkole dziennej, a po godzinach pomagają w pracy, ale nie są zatrudnione).

Od 2014 roku małżonkowie lub partnerzy osób prowadzących własną działalność (sole trade) mogą płacić (dobrowolnie) składki PRSI, co daje im uprawnienia do korzystania z programów socjalnych. Dotyczy to osób, które wykonują pracę podobną do pracowników, niebędących członkami rodziny. Obowiązują ich te same zasady, co osoby samozatrudnionych, czyli płacą składkę PRSI powyżej progu 5 tys. euro rocznie.

Praca na zmiany i w niepełnym wymiarze czasu (part-time)
Można stwierdzić, że, podobnie jak większość pracowników w Irlandii (powyżej 16 i poniżej 66 roku życia), zarabiających więcej niż 38 euro tygodniowo, jako pracujący w niepełnym wymiarze godzin posiadasz te same zobowiązania do płacenia składek PRSI. Kwota jaką płacisz tak samo zależy od typu pracy jaką wykonujesz i ile zarabiasz tygodniowo. Jeżeli zarabiasz od 38 do 352 euro tygodniowo, nie płacisz wtedy składek – twój pracodawca płaci je za ciebie. Jeżeli zarabiasz powyżej kwoty 352 euro, płacisz składki w wysokości 4 procent.

Rok podatkowy i zobowiązanie płacenia PRSI rozpoczyna się 1 stycznia każdego roku. W 2015 roku 1 stycznia był w czwartek, co oznacza, że zobowiązanie zapłaty PRSI w 2015 roku dotyczy tygodnia trwającego od czwartku do środy.

Zwróć uwagę w jakim dniu tygodnia rozpoczynasz pracę i w jakim rozpoczynasz zmianę
Jeżeli twoja umowa na part-time wymaga pracy w każdym tygodniu pomiędzy poniedziałkiem a sobotą, będziesz miał wtedy opłacone pełne składki, czyli za 52 tygodni. Kiedy pracujesz na zmianę, tak że jeden tydzień pracujesz a następny masz wolny i rozpoczynasz pracę w czwartki, to wówczas będziesz miał opłaconych tylko 26 tygodni składek. Jeżeli twoja zmiana następuje w innym dniu, wtedy twoje składki opłacone będą w całości za 52 tygodni.

Na 2015 rok schemat opłat składek dla pracujących w niepełnym wymiarze wygląda następująco:

Opłacone składki na ubezpieczenie i pomoc socjalna

Płacąc składki na ubezpieczenie i po uzbieraniu odpowiedniej ilości „stampów” jesteś uprawniony do opieki objętej programem socjalnym w postaci zasiłków i zapomóg. Istnieje wiele kryteriów weryfikujących twoje uprawnienia. Aplikując o konkretny zasiłek czy zapomogę sprawdzone będą:

• której klasy/kategorii płacone masz składki,
• wiek, w którym rozpocząłeś odprowadzanie składek (w przypadku ubiegania się o emeryturę),
• ilość opłaconych składek odprowadzonych od początku zatrudnienia – do większości programów wymagane są 2 lata, czyli 104 tygodnie,
• ilość opłaconych składek w roku podatkowym, w którym składasz podanie – istotne jest, aby poprzedni rok (drugi z kolei) opłacony był w całości,
• roczna średnia ilość opłaconych w składek w przypadku niektórych emerytur.

Pomoc socjalna obejmuje: zasiłek dla bezrobotnych (Jobseeker’s Benefit), zasiłek chorobowy (Illness Benefit), zasiłek macierzyński (Maternity Benefit), zasiłek adopcyjny (Adoptive Benefit), ubezpieczenie zdrowotne (Health and Safety Benefit), rentę (Invalidity Pension), rentę dla osób, które straciły małżonka/partnera (Widow’s, Widower’s or Surviving Civil Partner’s Pension), wypłata dla opiekuna sieroty (Guardian’s Payment), emeryturę składkową, (State Pension), opiekę specjalną (Treatment Benefit), opiekę w przypadku wypadku w pracy (Occupational Injuries Benefit), zasiłek dla opiekuna (Carer’s Benefit).

Kontroluj ilość składek
Jest bardzo ważne, abyś zachowywał informacje o ilości opłaconych składek, szczególnie wtedy, gdy zmieniasz pracę. Ważne jest również, by zachować ciągłość ubezpieczenia liczonego na poczet twojej przyszłej emerytury. W każdej chwili możesz sprawdzić ilość posiadanych składek, kontaktując się z lokalnym urzedem Welfare (obecie Intreo) lub zaaplikować o dobrowolne ubezpieczenie. Możesz również dołączyć swoje składki z przepracowanych lat za granicą (np. z Polski). Należy wówczas złożyć aplikację i udzielić szczegółowych informacji na temat poprzedniego zatrudnienia (t.j.: kraju zatrudnienia, nazw firm, dat zatrudnienia i numeru ubezpieczenia w danym kraju). Możesz zrobić to w lokalnym biurze obsługi klienta lub zawnioskować o to, wypełniając formularz na stronie: https://www.welfare.ie/en/Pages/secure/RequestSIContributionRecord.aspx

Opracowanie: Nasz Głos na podstawie materiałów Revenue, Citizen Information, Welfare