Podpowiadamy, doradzamy…Pracownik czy podwykonawca?

Jak określić nasz status w świetle prawa pracy.

Mateusz roznosił ulotki dla jednej z większych na rynku irlandzkim firm przez kilka lat. “Na początku przyjęli mnie na etat, praca była rzekomo na stałe. Po kilku miesiącach zostałem, wraz z pozostałymi pracownikami, zwolniony pod pretekstem recesji w kraju. Zaproponowano nam, żebyśmy wykonywali pracę jako osoby samozatrudnione, tzw. sub-contractors. Nie podpisałem żadnej umowy, ale pracowałem dalej domagając się kontraktu odzwierciedlającego rzeczywistość. Nigdy takowego nie otrzymałem, co więcej, kilka dni temu dowiedziałem się, że firma nie odprowadzała składek ubezpieczeniowych. Twierdzą, że to nasza sprawa, a jednocześnie traktują nas jak zwyczajnych pracowników. Proszę o pomoc w ustaleniu czy ja jestem pracownikiem czy też nie. Od tego zależą następne kroki, które podejmę.”

Odpowiada Krzysztof Socha:
Pańska sytuacja nie jest niestety nietypowa. Wielu pracodawców wymusza na pracownikach zgodę na podobne warunki pracy licząc na to, że obniży im to koszta prowadzenia działalności gospodarczej, czyli podniesie zyski.

Irlandzkie prawo pracy nie definiuje ściśle pojęć “pracownik” i “podwykonawca”, stosuje natomiast listę warunków, które należy spełnić, ażeby byc klasyfikowanym jako jeden lub drugi. Doskonale przedstawione jest to w materiałach dostępnych z Citizen Information Centre (www.citizeninformation.ie). Wedle tych wytycznych, pracownik to osoba, która:

• ma zwierzchnika decydującego co, gdzie, kiedy i w jaki sposób ma być zrobione lub wykonane,
• dostarcza jedynie siłę roboczą,
• otrzymuje stała stawke godzinową, dzienną, tygoniową lub miesięczną,
• nie może zlecić wykonania pracy osobie trzeciej,
• nie dostarcza materiałów potrzebnych do wykonania pracy,
• nie używa własnych narzędzi pracy poza drobnymi pomocami, aczkolwiek warunek ten może nie być brany pod uwagę w zależności od charakteru pracy,
• nie ponosi ryzyka finansowego związanego z działalnością firmy,
• nie posiada wpływu na decyzje inwestycyjne firmy,
• nie odnosi korzyści materialnych związanych z korzystnymi wynikami finansowymi firmy,
• pracuje określoną ilość godzin lub dni w tygodniu,
• pracuje dla jednej osoby lub jednej firmy przez cały czas,
• otrzymuje zwroty kosztów dojazdu lub delegacji,
• ma prawo do dodatkowego wynagrodzenia lub dni wolnych od pracy za przepracowane nadgodziny.

Istnieje też szerego dodatkowych współczynników branych pod uwagę, ma to na celu umożliwienie podjęcia poprawnej decyzji przez urzędnika.

Niespełnienie powyższych warunków będzie prawdopodobnie oznaczać status podwykonawcy.

Proszę zwrócić uwagę na decyzję Sadu Najwyższego Irlandii orzekającą, że wszelkiego rodzaju stwierdzenia narzucające status podwykonawcy powinny być jedynie traktowane jako opinia firmy, a nie przepisy wiążące. O statusie pracowniczym decyduje Inspektor Revenue, pracownik Department of Social Protection, sędzia lub trybunał, a nie pracownik lub pracodawca.

Osoba zainteresowana ustaleniem jej statusu pracowniczego powinna udać się do lokalnego urzędu Revenue lub Social Welfare i poprosić tam o ustalenie stanu faktycznego. Decyzja podjęta zazwyczaj jest uznawana za wiążącą przez pozostałe organa, aczkolwiek w jednostkowych przypadkach mogą one przeprowadzić własne dochodzenie.

W razie potrzeby dalszej asysty, proponuję skontaktować się z National Employment Rights Authority, jako instytucja niezależna NERA fachowo poradzi co powinien Pan dalej zrobić. Warto pamiętać, że będzie to porada całkowicie nieodpłatna.

Krzysztof Socha