Napiwki, podziękowania pieniężne i opłaty za usługi

Napiwki są kojarzone głównie z sektorem hotelarskim, ale są również powszechne wśród innych usług.

Otrzymują je np. taksówkarze, fryzjerzy, przewodnicy wycieczek czy kierowcy.

Pracownicy np. restauracji, zazwyczaj otrzymują napiwki od klientów, którzy płacą obowiązkową opłatę za usługę i uznaniową opłatę za usługę, czyli napiwek. Czasami klienci płacą dodatkową kwotę kartą na konto pracodawcy lub wrzucają napiwek do wspólnej puli, np. do puszki lub słoika stojącego na ladzie, albo wręczają go bezpośrednio pracownikowi.

Nowelizacja Ustawy o wypłacie wynagrodzeń (napiwki i gratyfikacje pieniężne) z 2022 r., która weszła w życie w lipcu 2022 r. wprowadza nowe zasady dotyczące tego, w jaki sposób pracodawcy powinny dzielić się napiwkami i opłatami za usługi z pracownikami. Zakazuje on również pracodawcom używania napiwków do wyrównania płacy podstawowej.

Pracodawcom zabrania się dopisywania obowiązkowej opłaty za usługę do rachunku klienta jako „opłaty za usługę”, chyba że płatność jest traktowana przez pracodawcę w taki sam sposób, jak elektroniczny napiwek.

Oznacza to, że obowiązkowe opłaty za usługi można doliczyć do rachunku tylko wtedy, gdy te pieniądze trafią do pracowników.

Jak należy rozdawać napiwki – polityka dotycząca sposobu dystrybucji napiwków lub gratyfikacji

Wszyscy pracownicy muszą znać politykę dystrybucji napiwków lub gratyfikacji. Pracodawcy muszą również konsultować się z pracownikami przed wprowadzeniem istotnych zmian w tej polityce.

Dystrybucja gratyfikacji w postaci kart SIM lub smartfonów

Elektroniczne napiwki otrzymane przez pracodawcę muszą być rozpowszechniane uczciwie i w przejrzysty sposób.

Pracodawcy mogą wziąć pod uwagę pewne czynniki przy podejmowaniu decyzji o sposobie dystrybucji napiwków, w tym: staż pracownika lub doświadczenie, wartość sprzedaży lub wygenerowanych przychodów; liczba przepracowanych godzin; czy pracownik jest zatrudniony w pełnym lub niepełnym wymiarze godzin.

Pracodawca musi przekazać pracownikowi zestawienie rozdanych napiwków i gratyfikacji, w tym całkowitą sumę napiwków elektronicznych otrzymanych w danym okresie oraz kwotę, którą mu wypłacono. Taki raport pracownik musi otrzymać w ciągu 10 dni od otrzymania przez pracodawcę napiwków i gratyfikacji.

Dystrybucja napiwków pieniężnych

Napiwki pieniężne są zazwyczaj wypłacane bezpośrednio pracownikowi. Jeśli napiwki są zarządzane przez samych pracowników, powyższe zasady dystrybucji nie mają zastosowania.
Jednak pracodawcy muszą określić sposób dystrybucji napiwków pieniężnych w informacji udostępnionej na widocznym miejscu.

Od 1 grudnia 2022 r., zgodnie z nowelizacją ustawy, pracodawcy muszą wyraźnie przedstawiać swoją politykę dotyczącą podziału napiwków gotówkowych, płatnych kartą, napiwków i opłat za usługi.
Klienci mają prawo wiedzieć, na co są przeznaczane opłaty za usługi i do kogo te pieniądze wracają.
Informacja o napiwkach musi jasno określać, czy napiwki lub gratyfikacje są rozdawane pracownikom i rozdzielane między nim oraz w jaki sposób.

Wszystkie napiwki, również płacone kartą, oraz ww. informacja będą kontrolowane przez Komisję ds. Stosunków w Miejscu Pracy (WRC). W niektórych sytuacjach Komisja WRC może nakazać pracodawcy zwrot wszelkich bezprawnych doliczeń napiwków.

Jak złożyć reklamację

Jeśli tam, gdzie pracujesz, przyjęta jest gratyfikacja pieniężna od klientów i nie otrzymujesz należnych ci napiwków, najpierw porozmawiaj ze swoim pracodawcą. Jeśli nie możesz rozwiązać problemu ze swoim pracodawcą, możesz wypełnić formularz skargi online na stronie: workrelations.ie. Tak jak przy innych skargach, musisz złożyć skargę w ciągu sześciu miesięcy od wystąpienia sporu. Termin ten może zostać przedłużony o kolejne sześć miesięcy, ale tylko w przypadku istnienia uzasadnionej przyczyny, która uniemożliwiła wniesienie skargi w normalnym terminie.

Opracowanie: „Nasz Głos” na podstawie materiałów Citizens Information.