Irlandzkie święta

Święta Bożego Narodzenia kojarzą nam się z prezentami, wielkimi porządkami, dekorowaniem choinki, przygotowaniem dwunastu potraw, gorączką przedświąteczną, żeby wszystko było gotowe na czas, aby zdążyć i móc zasiąść z najbliższymi przy wigilijnym stole przed pierwszą gwiazdką. Stawiamy dodatkowe nakrycie, dzielimy się opłatkiem, śpiewamy kolędy, chodzimy na Pasterkę… Większość zwyczajów bożonarodzeniowych w Polsce jest nam dobrze znana, a jak obchodzą święta Irlandczycy?

Większość Irlandczyków świętuje Boże Narodzenie podobnie jak mieszkańcy Wielkiej Brytanii i USA, ale wyspiarze mają też wiele własnych zwyczajów i tradycji świątecznych.

Boże Narodzenie dla Irlandczyków, z których większość to katolicy, trwa od Wigilii 24 grudnia do 6 stycznia – dnia, w którym przypada Święto Trzech Króli, nazywane przez niektórych „Little Christmas” (małymi świętami).

W niektórych irlandzkich domach, zgodnie ze starą tradycją, po zachodzie słońca w Wigilię Bożego Narodzenia stawia się wysoką, grubą świecę na parapecie największego okna w domu. Świeca pali się całą noc i stanowi symboliczne powitalne światło dla Maryi i Józefa.

Dzieci mają nadzieję, że Mikołaj przyjedzie do nich w Wigilię i zostawi dla nich prezenty, ale i tak rozpakują je dopiero następnego dnia, czyli w Boże Narodzenie (Christmas Day). Dlatego 25 grudnia zwykle budzą się wcześnie rano i biegną sprawdzić, co zostawił dla nich Święty Mikołaj. W irlandzkich domach ten dzień spędza się z rodziną, a punktem kulminacyjnym jest świąteczna kolacja.

Najpopularniejszym daniem głównym na świąteczną kolację jest pieczony indyk, ale czasami jada się też przyprawioną wołowinę – marynowaną przez kilka dni, gotowaną, a następnie podawaną na ciepło lub zimno. Deser to zwykle świąteczny pudding z bakaliami i Guinnessem, przygotowywany nawet na kilka miesięcy przed świętami. Przed podaniem doprawiany jest brandy lub whisky. Innym tradycyjnym świątecznym deserem jest okrągłe ciasto kminkowe lub bakaliowe przyrządzane na bazie whisky.

W drugi dzień świąt przypada Dzień Świętego Szczepana. 26 grudnia znany jest jako Boxing Day w Wielkiej Brytanii i w innych krajach anglosaskich. Tradycyjnie odbywają się wtedy mecze piłki nożnej i wyścigi konne. Kolejną tradycją tego dnia jest procesja kolędników „Wren Boys”, która sięga czasów starożytnych. W tym dniu zakładano stare ubrania, słomiane kapelusze i wędrowano od drzwi do drzwi ze sztucznymi strzyżykami (pierwotnie były one zabijane), śpiewano kolędy i tańczono. Obecnie jednak tradycja zanika. Poza tym drugi dzień świąt, to dzień odwiedzin rodziny i przyjaciół.

Boże Narodzenie kończy się wraz ze świętem Trzech Króli, które obchodzone jest również w niektórych miastach Irlandii jako „Nollaig na mBean” (Boże Narodzenie Kobiet). Tradycyjnie kobiety mają wówczas dzień wolny, a mężczyźni zajmują się domem i gotują.

W języku gaelickim Boże Narodzenie to „Nollaig”; Święty Mikołaj jest znany jako „San Nioclás” lub „Daidí na Nollag”; a Wesołych Świąt to „Nollaig Shona Dhuit” [Null-eg hunna gwitch].

Krystyna Zielińska