Irlandzkie korzenie – Gene Kelly

Nie jest tajemnicą, że muzyka i taniec są integralną częścią irlandzkiej kultury. Przez wieki, kiedy Irlandczycy emigrowali za granicę, muzyczne tradycje były przenoszone z nimi i przekazywane ich dzieciom, które z kolei przekazywały je kolejnym pokoleniom.

Stąd być może irlandzkie korzenie jednego z najsławniejszych tancerzy XX w., Gene’a Kelly’ego, mogły mieć wpływ na rozwój jego talentu.

Kelly pojawiał się w najpopularniejszych i najbardziej udanych filmach muzycznych lat 40. i 50. ub. wieku. Zasłynął z energicznego i sportowego typu tańca i starał się stworzyć nową formę powszechnego amerykańskiego tańca, którą nazywał „tańcem dla zwykłego człowieka”, który miał wyróżniać się swoim stylem.

Urodzony 23.08.1912 r. w Pittsburghu w Pensylwanii w Stanach Zjednoczonych, gdzie mieszkała duża społeczność irlandzkich imigrantów, Kelly miał irlandzkie pochodzenie zarówno ze strony matki, jak i ojca. Był trzecim z pięciorga dzieci Jamesa Patricka Josepha Kelly’ego, który pracował jako sprzedawca fonografów, i jego żony Harriet Catherine Curran, której ojciec był imigrantem z Derry (obecnie Irlandia Północna).

Kiedy Gene miał osiem lat, matka zapisała go i jego brata Jamesa na lekcje tańca razem z siostrami. Jak później wspominał Kelly, obaj chłopcy zbuntowali się: „Nie bardzo nam się to podobało i ciągle braliśmy udział w bójkach z chłopakami z sąsiedztwa, którzy nazywali nas babami”.

Jednak Gene później znowu zaczął uczęszczać na lekcje tańca, gdy miał piętnaście lat. Wkrótce okazało się, że ma wrodzony talent i jest doskonałym tancerzem.

Niestety, rodzina Kelly straciła cały swój majątek podczas krachu giełdowego w 1929 r., który zapoczątkował okres „Wielkiego Kryzysu” w Stanach Zjednoczonych.

Podczas studiów Gene i jego brat Fred uzupełniali swoje skromne dochody wygrywając konkursy talentów. Występowali też w nocnych klubach.

Po ukończeniu Uniwersytetu w Pittsburghu z tytułem magistra ekonomii w 1933 r., Gene rozpoczął studia prawnicze na tej uczelni. W międzyczasie, kilka lat wcześniej, rodzina Kelly założyła szkołę tańca w dzielnicy Squirrel Hill. W 1932 r. została ona przemianowana na Gene Kelly Studio of Dance, gdzie nasz bohater pracował jako instruktor, jednocześnie uczęszczając na zajęcia.

W 1937 r. Kelly przeprowadził się do Nowego Jorku. Początkowo bardzo trudno było mu znaleźć pracę związaną z tańcem. Jednak już w 1940 r. tańczył i układał choreografię do przedstawień na Broadwayu, gdzie szybko zaczęto zauważać pracę tego energicznego, młodego człowieka.

Wkrótce urok Hollywood dał o sobie znać i Gene postanowił przenieść się tam w 1941 r. W tym czasie Metro Goldwyn Mayer (MGM) było największym amerykańskim studiem filmowym, znanym z produkcji wysokobudżetowych filmów muzycznych. Kelly podpisał kontrakt z MGM na występ w jednym filmie i został obsadzony u boku Judy Garland w filmie „Dla mnie i mojej dziewczyny” (For Me and My Gal) (1942).

Film odniósł sukces, a Kelly otrzymał później rolę u boku Lucille Ball w filmie „Du Barry was a Lady” (1943) z muzyką Cole’a Portera. Jeszcze w tym samym roku, w filmie „Thousand Cheers”, Kelly nie tylko tańczył, ale także stworzył do tego filmu choreografię. Od tej pory Gene Kelly był znany nie tylko jako tancerz, ale także jako reżyser i choreograf.

Po odbyciu służby wojskowej w Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych podczas II wojny światowej w Waszyngtonie, Kelly powrócił do Hollywood i w 1945 r. zagrał u boku Franka Sinatry w komedii muzycznej „Podnieść kotwicę” (Anchors Aweigh). Odnosząc się do jego występu, jeden z krytyków filmowych opisał Kelly’ego jako „najbardziej fascynującego tancerza, jaki kiedykolwiek pojawił się w hollywoodzkich filmach”.

Kelly ponownie zagrał z Sinatrą w „Zabierz mnie na mecz” (Take Me Out to the Ball Game) i „Na przepustce” (On the Town) w 1949 r., które odniosły sukces komercyjny. Jednak film „Amerykanin w Paryżu” z 1951 r. okazał się jeszcze większym sukcesem i jest powszechnie uważany za jeden z najlepszych filmów w jego karierze, który zdobył sześć Oscarów, w tym za najlepszy film. W filmie zadebiutowała 19-letnia baletnica Leslie Caron, którą Kelly zobaczył w Paryżu i zaprosił do Hollywood. Jego sekwencja baletowa marzeń, trwająca niespotykane długo jak na film, bo 17 minut, była najdroższą sceną filmową, jaką kiedykolwiek nakręcono w tamtym czasie.

W następnym roku Gene zagrał z Cyd Charisse, Debbie Reynolds i Donaldem O’Connorem w „Deszczowej piosence”, którą współreżyserował ze Stanleyem Donenem. Muzyczna komedia romantyczna opowiada o okresie przejścia w Hollywood pod koniec lat dwudziestych XX w. filmów niemych na filmy dźwiękowe. Do dziś „Deszczowa piosenka”, uważana jest za jeden z największych filmów muzycznych wszechczasów.

W 1989 r. „Deszczowa piosenka” była jednym z pierwszych 25 filmów wybranych przez Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych do zachowania w Narodowym Rejestrze Filmowym ze względu na „znaczenie kulturowe, historyczne lub estetyczne”. W 2022 r. na liście dwudziestu „Najwspanialszych filmów wszech czasów” (wybranych przez krytyków) brytyjskiego magazynu filmowego „Sight & Sound” znalazła się na 10. miejscu.

Legendarna czterominutowa sekwencja filmu, w której Kelly tańczy nocą na ulicy z parasolem podczas ulewnego deszczu, przeszła do historii jako jeden z najwspanialszych elementów choreografii filmowej i była niezliczoną ilość razy przywoływana (a także parodiowana) w popkulturze czy wykorzystana w uznanej jednominutowej reklamie Volkswagena z początku 2000 r., w której Kelly, dzięki cyfrowej obróbce, zatańczył w stylu Michaela Jacksona w tanecznym remiksie oryginalnej piosenki.

Chociaż tancerz Fred Astaire w latach 30. zrewolucjonizował filmowanie sekwencji tanecznych w filmach, nalegając na fotografowanie pełnych postaci wykonawców, ale tylko z ograniczonym zakresem ruchu kamery, Kelly „wyzwolił” kamerę i uczynił ją swoim współpracownikiem, wykorzystując w większym stopniu przestrzeń, ruch kamery, kąty kamery i montaż, tworząc współpracę między ruchem tanecznym a ruchem kamery, ale także zachowując kadrowanie pełnych postaci. Kelly uważał, że siła kinetyczna tańca na żywo często zanika podczas filmowania. Uważał, że aby temu zaradzić, kamera musi być płynna i poruszać się wraz z tancerzem, „tak aby obiektyw stał się okiem widza, twoim okiem”.

W latach 50. Kelly pojawił się w wielu innych popularnych filmach, w tym „Brigadoon” (1954), „Roztańczone dziewczyny” (Les Girls) (1957) i „Marjorie Morningstar” (1958). W latach 60. i 70. często występował w telewizji, a w wieku, w którym większość tancerzy na stałe odstawiłby buty do tańca, pojawił się u boku Olivii Newton-John (świeżo po sukcesie „Grease”) w musicalu „Xanadu” (1980), po raz ostatni w filmie pełnometrażowym. Film nie został dobrze przyjęty i osiągnął słabe wyniki kasowe, ale występ Kelly’ego był chwalony. Wielu krytyków komentowało, że nadal potrafi poruszać się z gracją i urzekać publiczność swoimi ruchami.

Kelly kontynuował okresową pracę do połowy lat 80-tych, a w 1985 r. otrzymał nagrodę za całokształt twórczości od Amerykańskiego Instytutu Filmowego.

Stan zdrowia Kelly’ego pogarszał się stopniowo od końca lat 80. i Gene Kelly zmarł w Beverly Hills w Kalifornii 2.02.1996 r. w wieku 83 lat.

Gene Kelly był również bardzo dumny ze swojego irlandzkiego pochodzenia i wielokrotnie odwiedzał Irlandię. W 1973 r., po śmierci żony, tancerki Jeanne Coyne, on i jego troje dzieci, Kerry, Timothy i Bridget, zatrzymali się na miesiąc w prostym, surowym domku krytym strzechą w maleńkiej wiosce Puckane, 10 km na północ od Nenagh, w hr. Tipperary. Podczas swojego pobytu Kelly często odwiedzał lokalny pub, Kennedy’s Bar, aby napić się Guinnessa i whiskey. Uwielbiał słuchać licznych historii opowiadanych przez właściciela pubu, Paddy’ego Kennedy’ego.

Pewnego wieczoru klient pubu powiedział Gene’owi, że bardzo przypomina gwiazdę filmową Gene’a Kelly’ego. Rozbawiony Gene wstał i zatańczył dla mężczyzny! Dziś, ponad pół wieku później, Kennedy’s Bar nadal działa, a Gene Kelly jest nadal pamiętany w wiosce Puckane.

RB

FOTO 1: Zdjęcie promocyjne gene’a kelly’ego z 1943 roku. Domena publicznawydawca.

FOTO 2: Plakat filmu “Singin’ in the Rain” (1952) z autografem Gene’a Kelly’ego. Domena publiczna.