Irlandzki epizod „Szeregowiec Ryan”

Nie każdy wie, że uważany przez wielu fanów i krytyków za jedno z najlepszych dzieł reżysera Stevena Spielberga i jeden z najlepszych filmów wojennych wszech czasów, „Szeregowiec Ryan”, chwalony za reżyserię, kreacje aktorskie, a zwłaszcza za szokującą prawdziwość scen batalistycznych, był kręcony w Irlandii. Jednak, gdyby ktoś miał odwiedzić miejsce, w którym niektóre z tych legendarnych scen zostały nakręcone 27 lat temu, wielu osobom trudno byłoby uwierzyć, że stosunkowo spokojna i malownicza plaża w Irlandii posłużyła jako filmowe plaże Normandii we Francji, aby przedstawić inwazję sił alianckich podczas „D-Day” 6 czerwca 1944 r.

Chociaż akcja filmu rozgrywa się głównie we Francji, wstrząsające początkowe sceny lądowania na plaży Omaha zostały nakręcone na plaży Ballinesker w pobliżu Curracloe w hr. Wexford. Spielberg wybrał tę lokalizację przede wszystkim ze względu na jej uderzające podobieństwo do wybrzeża Normandii.

Tak więc przez dwa miesiące cały kilometr tej zwykle spokojnej i malowniczej okolicy został przekształcony w plan pola bitwy, który obejmował budowę rzeczywistej armii karabinów maszynowych i dużych metalowych przeszkód w kształcie litery X wzniesionych wzdłuż plaży, a to wszystko kosztem ponad 12 mln dolarów amerykańskich. Na potrzeby filmu zatrudniono setki lokalnych mieszkańców jako statystów odgrywających role amerykańskich i niemieckich żołnierzy.

Filmowanie sekwencji lądowania na plaży rozpoczęło się 27 czerwca 1997 r. i trwało około czterech tygodni.

Fabuła filmu koncentruje się na misji kapitana amerykańskiej armii Johna Millera, granego przez Toma Hanksa, który ma za zadanie zlokalizować Jamesa Francisa Ryana, szeregowca, którego trzej bracia zginęli w akcji.

Kierownikiem produkcji „Szeregowca Ryana” i producentem filmu był północnoirlandzki filmowiec Mark Huffam. Rozmawiając z BBC o produkcji filmu na początku tego roku, w którym świętowano 80. rocznicę lądowania w Normandii, producent przyznał, że widoki i dźwięki kultowej sceny na plaży Omaha, która trwa ponad 20 minut, były przerażające.

Najważniejszą rzeczą było to, że chciano, aby wszystko wyglądało realistycznie. Celem nie było gloryfikowanie wojny, ale dokładne i realistyczne przedstawienie tego, czego doświadczyli żołnierze po przybyciu na plażę i wszystkich jej okropności, dlatego starano się odzwierciedlić najbardziej zbliżoną wersję wydarzeń.

– Większość ładunków wybuchowych na tej plaży była prawdziwa, więc kiedy wybuchały, plażą wstrząsało.

Aby sfilmować tę scenę, potrzebnych było osiem kamer, aby uchwycić emocje postaci granej przez Hanksa, w scenach, gdy obserwował śmierć swoich towarzyszy w gradzie kul z karabinu maszynowego, pocisków artyleryjskich i ostrzału snajperskiego, przy użyciu setek galonów barwnika spożywczego używanego do zmiany koloru wody na plaży na krwistoczerwony.

Dbałość o szczegóły była tak duża, że żołnierze rezerwy armii irlandzkiej, którzy pojawili się jako statyści w tle, musieli zostać zweryfikowani jako kompetentni pływacy, a byli Royal Marines z brytyjskiej marynarki pilotowali łodzie desantowe.

Aby przygotować się do swoich ról, Hanks i inni członkowie obsady, w tym Matt Damon, Vin Diesel, Edward Burns i Tom Sizemore, zostali zmuszeni do wzięcia udziału w dwutygodniowym wojskowym „obozie startowym”, aby zostać przeszkolonymi jako żołnierze. Aspekty szkolenia obejmowały naukę strzelania z karabinu maszynowego, spanie pod brezentem i jedzenie prawdziwych wojskowych racji żywnościowych.

Huffam powiedział, że wymaganiem Spielberga było to, że „musiało być dokładne”, nawet jeśli trudno jest w pełni przedstawić, jak musiało wyglądać prawdziwe życie. W ramach przygotowania do produkcji i badań przedprodukcyjnych do filmu Spielberg rozmawiał z wieloma weteranami II wojny światowej o ich wojennych doświadczeniach.

Po zakończeniu zdjęć na plaży Ballinesker Beach, pozostałe sceny filmu kręcono w różnych lokalizacjach w Anglii i Francji, a zdjęcia zakończyły się przed czasem 13 września 1997 roku.

Po każdym dniu na planie Huffam mówił: „O mój Boże, udało nam się.”: – Kiedy pierwszy raz zobaczyłem to na dużym ekranie, pomyślałem: Wow!

Premiera „Szeregowca Ryana” w Stanach Zjednoczonych miała miejsce 24.07.1998 r. i film od razu zyskał uznanie krytyków za możliwie wierne odwzorowanie walk. Weterani II wojny światowej opisywali sceny walki jako najbardziej realistyczne przedstawienie ich własnych doświadczeń, jakie widzieli, a niektórzy twierdzili, że nie byli w stanie go obejrzeć z powodu traumatycznych wspomnień wojennych.

Film był również drugim najbardziej dochodowym filmem 1998 r. Do tej pory, według strony internetowej boxofficemojo.com, zarobił łącznie ponad 482 mln dolarów.

Podczas 71. ceremonii rozdania nagród Akademii Filmowej, która odbyła się 21.03.1999 r., „Szeregowiec Ryan” zdobył pięć Oscarów w kategoriach: Najlepszy Reżyser (Steven Spielberg); Najlepsze Zdjęcia (Janusz Kamiński); Najlepszy Montaż Filmu (Michael Kahn); Najlepszy Dźwięk (Gary Rydstrom, Gary Summers, Andy Nelson, Ronald Judkins); oraz Najlepszy Montaż Efektów Dźwiękowych (Gary Rydstrom i Richard Hymns). Nie zdobył jednak Oscara dla najlepszego filmu, który powędrował do „Zakochanego Szekspira” Johna Maddena. Tom Hanks był nominowany w kategorii Najlepszy Aktor za rolę kapitana Johna Millera, ale przegrał z Roberto Benignim za jego rolę w filmie „Życie jest piękne”.

W 2014 r. „Szeregowiec Ryan” został wybrany do zachowania w Narodowym Rejestrze Filmów Stanów Zjednoczonych przez Bibliotekę Kongresu ze względu na wartości: „ważny kulturowo, historycznie lub estetycznie”.

RB

FOTO: Plaża Ballinesker podczas kręcenia filmu „Szeregowiec Ryan”, 1997 r., x.com/IFI