Irlandia – rok 2024 – przegląd wydarzeń

Styczeń
– 1 stycznia – Ujawniono, że w 2023 r. na irlandzkich drogach zginęły 184 osoby, co stanowi najwyższą liczbę ofiar śmiertelnych od prawie dekady.
– 7 stycznia – Irlandzki aktor Cillian Murphy zdobył nagrodę dla najlepszego aktora podczas ceremonii wręczenia Złotych Globów w Beverly Hills w Kalifornii za rolę w filmie „Oppenheimer”.
– 9 stycznia – W naczepie chłodni tira w Rosslare Europort w hr. Wexford znaleziono czternastu ukrytych migrantów.
– 14 stycznia – Sekretarz stanu w Departamencie Transportu Jack Chambers za pośrednictwem postu w mediach społecznościowych zadeklarował się jako gej.
– 18 stycznia – W wyniku eksplozji bomby, którą prawdopodobnie sam skonstruował, zmarł mężczyzna w schronisku dla bezdomnych w centrum Dublina.
– 22 stycznia – Sąd Najwyższy jednogłośnie orzekł, że nieżonaty ojciec, którego partnerka zmarła, ma prawo do renty wdowiej. Minister Ochrony Społecznej pierwotnie odmówił mu przyznania jej.

Luty
– 2 lutego – Uruchomiono nowy irlandzki program zwrotu kaucji, w ramach którego do ceny zakupu różnych plastikowych pojemników na napoje i metalowych puszek doliczana jest obowiązkowa kaucja, które konsumenci mogą później zwrócić do uczestniczących w programie sklepów i supermarketów, aby otrzymać zwrot kaucji.
– 6 lutego – Zmarł irlandzki polityk John Bruton. Pełnił funkcję premiera w rządzie koalicyjnym 1994–97 (Fine Gael, Partia Pracy i Demokratyczna Lewica). Był liderem Fine Gael w latach 1990–2001. W swojej długiej karierze Bruton pełnił również funkcję ministra odpowiedzialnego za służbę cywilną, a od stycznia do marca 1987 r. był ministrem finansów.
– 13 lutego – 37–letnia kobieta została oskarżona o zabójstwo swojego sześcioletniego syna, którego znaleziono nieprzytomnego w samochodzie w hr. Waterford.
– 16 lutego – Gardaí przechwyciła 546 kg metamfetaminy w krysztale w porcie w Cork, o wartości 32,8 mln euro, co stanowi największą ilość narkotyku, jaka została przechwycona w Irlandii. Aresztowano dwóch podejrzanych i skonfiskowano broń palną.
– 23 lutego – Departament Mieszkalnictwa opublikował rekordowe dane dotyczące bezdomności, pokazujące, że w styczniu 2024 r. 13 531 osób korzystało z zakwaterowania awaryjnego, w tym ponad 4000 dzieci. Dane nie obejmowały ponad 1000 osób ubiegających się o azyl, które przybyły do Irlandii i nie otrzymały zakwaterowania.

Marzec
– 8 marca – W dwóch referendach wyborcy odrzucili obie rządowe propozycje zmian w irlandzkiej konstytucji, przy czym 67,7 proc. głosowało na „nie” w tak zwanym „referendum rodzinnym”, a 73,9 proc. głosowało na „nie” w tak zwanym „referendum opiekuńczym”.
– 10 marca – Cillian Murphy został pierwszym urodzonym w Irlandii aktorem, który zdobył nagrodę dla najlepszego aktora podczas ceremonii wręczenia Oscarów w Hollywood w Kalifornii za rolę w fimie „Oppenheimer”.
– 20 marca – Leo Varadkar ogłosił swoją rezygnację ze stanowiska premiera i lidera partii politycznej Fine Gael, powołując się na powody polityczne i osobiste.
– 24 marca – Simon Harris został nowym liderem Fine Gael.

Kwiecień
– 2 kwietnia – Simon Coveney ogłosił, że zrezygnuje ze stanowiska Ministra Przedsiębiorczości, Handlu i Zatrudnienia po ponownym zebraniu się Dáil Éireann po przerwie wielkanocnej.
– 8 kwietnia – Leo Varadkar oficjalnie złożył rezygnację ze stanowiska Taoiseacha na ręce prezydenta Michaela D. Higginsa w Áras an Uachtaráin w Phoenix Park.
– 9 kwietnia – 37–letni lider Fine Gael Simon Harris zostaje najmłodszym premierem Irlandii w historii, po głosowaniu w Dáil stosunkiem głosów 88–69 i mianowaniu przez prezydenta Michaela D. Higginsa.
– 23 kwietnia – podczas wizyty na Bliskim Wschodzie, Minister Spraw Zagranicznych Micheál Martin spotkał się z egipskim Ministrem Spraw Zagranicznych Sameh Shoukry, aby omówić trwający konflikt w Strefie Gazy, a także irlandzkie i europejskie plany oficjalnego uznania państwa palestyńskiego.
– 28 kwietnia – Taoiseach Simon Harris powiedział, że polityka migracyjna innych krajów „nie może podważać” polityki Irlandii po tym, jak okazało się, że 80 proc. imigrantów przybyłych ostatnio do Irlandii to osoby, które wjechały do kraju przez Wielką Brytanię.

Maj
– 2 maja – Irish Times Group ogłosiło, że kupiło witrynę internetową z nekrologami rip.ie za nieujawnioną kwotę. Założona w 2005 r. rip.ie jest wiodącą w Irlandii internetową platformą nekrologów, a w momencie zakupu odnotowywało ok. 60 mln odsłon miesięcznie.
– 7 maja – 26–letni Andy Cash został skazany na dożywocie za zabójstwo trójki swojego rodzeństwa: 8–letnich bliźniaczek Christy i Chelsea Cawley oraz 18–letniej siostry Lisy Cash, w ich domu 4.09.2022 r.
– 13 maja – Portal Nowy Jork–Dublin (The New York–Dublin Portal) łączący oba miasta za pośrednictwem ekranów wideo został tymczasowo wyłączony w następstwie doniesień o niewłaściwym zachowaniu uczestników.
– 19 maja – Rada Miasta Dublina ogłosiła, że portal Nowy Jork–Dublin zostanie ponownie otwarty, ale w godzinach od 11.00 do 21.00 zamiast 24 godzin na dobę.
– 22 maja – Trzej przywódcy rządu koalicyjnego (Taoiseach Simon Harris, Tánaiste Micheál Martin i minister Eamon Ryan) ogłosili, że Republika Irlandii, Norwegia i Hiszpania oficjalnie uznają Palestynę 28 maja.
– 28 maja – Rząd oficjalnie uznał Państwo Palestyna, a palestyńska flaga została podniesiona przed Leinster House, w którym mieści się Dáil i Seanad.
– 31 maja – Były sędzia Gerard O’Brien został skazany na cztery lata więzienia za napaść seksualną na sześciu chłopcach i próbę gwałtu na jednym z nich. Przestępstwa miały miejsce w latach 1991–1997, kiedy ofiary miały od 17 do 24 lat.
– 31 maja – Gardaí w Dublinie po raz pierwszy zaczęli nosić kamery na mundurze, planując ostatecznie rozszerzyć ich stosowanie na cały kraj.

Czerwiec
– 7 czerwca – Wybory do Parlamentu Europejskiego, wybory do rad lokalnych w Irlandii i wybory na burmistrza miasta Limerick.
– 18 czerwca – Eamon Ryan ogłosił swoją rezygnację ze stanowiska lidera Partii Zielonych i zapowiedział, że nie będzie kandydował w następnych wyborach powszechnych. Catherine Martin zrezygnowała również z funkcji zastępcy lidera partii.
– 20 czerwca – Cathal Crotty, 22–letni żołnierz pobił kobietę do nieprzytomności w niezaplanowanym ataku mającym miejsce na ulicy w Limerick w 2022 r., później chwalił się tym w mediach społecznościowych, został skazany za przestępstwo na drodze procesu, ale otrzymał wyrok w zawieszeniu wydany przez sędziego przewodniczącego, co ofiara Natasha O’Brien określiła jako „brak sprawiedliwości”.
– 22 czerwca – Tysiące ludzi maszerowało w miastach całej Irlandii, aby zaprotestować przeciwko wyrokowi sądu w zawieszeniu wydanemu na żołnierza Cathala Crotty’ego. Taoiseach Simon Harris potępił atak i opisał go jako część „epidemii przemocy ze względu na płeć”.
– 23 czerwca – Neno Dolmajian (41 l.), kanadyjski turysta odwiedzający Irlandię, został napadnięty na O’Connell Street w Dublinie ok. godziny 00:40. Został przewieziony do szpitala Mater, ale nigdy nie odzyskał przytomności i zmarł 2 lipca. Rumun mieszkający w Irlandii został później aresztowany i początkowo oskarżony o napaść , a pod koniec listopada zarzut został zmieniony na morderstwo.
– 25 czerwca – Jack Chambers, sekretarz stanu w Departamencie Transportu, został powołany na stanowisko Ministra Finansów na miejsce Michaela McGratha, który zrezygnował, aby przyjąć nową pracę jako komisarz Unii Europejskiej. Chambers, który z wykształcenia był lekarzem, nie miał wcześniejszego doświadczenia akademickiego w dziedzinie ekonomii, bankowości lub finansów.
– 27 czerwca – Taoiseach Simon Harris określił groźbę podłożenia bomby w jego domu rodzinnym jako „całkowicie niedopuszczalną”.

Lipiec
– 2 lipca – posłanki Catherine Murphy i Róisín Shortall z partii Socjaldemokraci ogłosiły, że nie będą kandydować w następnych wyborach powszechnych.
– 8 lipca – Minister ds. Dzieci, Równości, Niepełnosprawności, Integracji i Młodzieży Roderic O’Gorman wygrał wybory na lidera Partii Zielonych i zastąpił Eamona Ryana.
– 13 lipca – Taoiseach Simon Harris spotkał się z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim na lotnisku w Shannon, gdy Zełenski zatrzymał się na krótko w Irlandii w drodze powrotnej do Kijowa ze spotkania w Waszyngtonie. Harris zapowiedział również, że odwiedzi Kijów jeszcze w tym roku.
– 15 lipca – Dwadzieścia jeden osób zostało aresztowanych i oskarżonych w związku z incydentem zakłócania porządku publicznego w Coolock w hrabstwie Dublin, w wyniku którego uszkodzono trzy radiowozy policji, obrzucono koktajlami mołotowa i podpalono drogi w pobliżu byłej fabryki, w której zakwaterowano osoby ubiegające się o azyl.
– 19 lipca – Trzech policjantów zostało rannych, w tym jeden był hospitalizowany. Jedna osoba została aresztowana, po tym jak w Coolock w hr. Dublin wybuchły kolejne antyimigracyjne zamieszki.
– 27 lipca – urodzona w Irlandii pisarka Edna O’Brien, najbardziej znana z trylogii powieści „The Country Girls” (1960), „The Lonely Girl” (1962) i „Girls in Their Married Bliss” (1964), zmarła w swoim domu w Londynie w wieku 93 lat. Przez wiele lat kilka książek O’Brien było zakazane w Republice przez rządową radę cenzury ze względu na ich „niemoralną” treść.

Sierpień
– 1 sierpnia – Sąd Najwyższy orzekł, że Irlandia naruszyła Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej w odpowiedzi na potrzeby osób ubiegających się o ochronę międzynarodową (azyl), nie zapewniając zakwaterowania niektórym osobom w odpowiednim czasie. W swojej decyzji sędzia Barry O’Donnell napisał jednak, że państwo „podejmuje usilne starania w celu naprawienia sytuacji”.
– 8 sierpnia – Podano, że 20 proc. wszystkich prywatnych lokali w Dublinie jest wynajmowanych przez właścicieli, którzy posiadają 100 lub więcej nieruchomości, z których wiele nie jest własnością Irlandczyków.
– 15 sierpnia – Ojciec Paul Murphy, kapelan armii irlandzkiej w wieku 50 lat, został poważnie ranny po tym, jak został kilkakrotnie dźgnięty nożem ok. godziny 22:45 przed koszarami Renmore w hr. Galway. 16–letni napastnik został obezwładniony na miejscu przez funkcjonariuszy Sił Obronnych, a następnie aresztowany przez policję.
– 17 sierpnia – Nastolatek aresztowany w związku z pchnięciem nożem kapelana wojskowego księdza Paula Murphy’ego w koszarach Renmore został oskarżony, ale nie został wymieniony w doniesieniach medialnych ze względu na swój wiek.

Wrzesień
– 10 września – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że Apple Inc. musi zapłacić 13 mld euro rządowi Irlandii jako rekompensatę za wyjątkowo niskie podatki nałożone przez Irlandię na Apple. Decyzja sądu wywołała intensywną debatę w mediach społecznościowych na temat tego, w jaki sposób irlandzki rząd powinien wydać te pieniądze.
– 10 września – Rząd zatwierdził projekt ustawy zakazującej sprzedaży jednorazowych papierosów elektronicznych w Irlandii.
– 19 września – Dziewiętnaście osób zostało aresztowanych podczas demonstracji antyimigracyjnej, która doprowadziła do wielu incydentów związanych z naruszeniem porządku publicznego w centrum Dublina.

Październik
– 1 października – Minister Finansów Jack Chambers i Minister Wydatków Publicznych Paschal Donohoe przedstawili budżet na rok 2025, który obejmuje ulgi energetyczne, dodatkowe wypłaty z tytułu świadczeń socjalnych, wyższą płacę minimalną i liczne zmiany podatkowe.
– 3 października – Nastoletni chłopiec, który brutalnie zamordował Lornę Woodnutt (51 l.) w jej domu w hr. Offaly we wrześniu 2023 r. i opublikował nagranie z morderstwa na Snapchacie, otrzymał wyrok dożywotniego więzienia z możliwością ponownego rozpatrzenia sprawy po 15 latach. Chłopiec miał 16 lat w chwili morderstwa.
– 19 października – Heather Humphreys, zastępczyni lidera partii politycznej Fine Gael, ogłosiła, że nie będzie kandydować w następnych wyborach powszechnych. Następnie Taoiseach Simon Harris mianował Ministrę Sprawiedliwości Helen McEntee, aby zastąpiła Humphreys na stanowisku zastępcy lidera.
– 31 października – Internetowa plotka, że parada z okazji Halloween odbędzie się na O’Connell Street w Dublinie, przyciągnęła setki ludzi do centrum miasta, co spowodowało krótkie zakłócenia w transporcie publicznym, a policja została wysłana, aby poprosić tłum o rozejście się. Źródłem plotki był post, który po raz pierwszy pojawił się na stronie internetowej pochodzącej z Pakistanu. Właściciel strony powiedział później, że błąd wystąpił, gdy autor korzystający z wykazu poprzedniej parady w Dublinie był „nieświadomy”, że nie odbędzie się ona w tym roku.

Listopad
– 5 listopada – W Sądzie Najwyższym rozpoczęła się sprawa cywilna zainicjowana przez Nikitę Hand (znaną również jako Nikita Ní Laimhín) przeciwko zawodnikowi MMA Conorowi McGregorowi, którego oskarżyła o zgwałcenie jej w luksusowym apartamencie w hotelu Beacon w Dublinie w nocy z 8 na 9 grudnia 2018 r. Hand twierdziła również, że inny mężczyzna, który był tam obecny, James Lawrence, również zaatakował ją na tle seksualnym. Adwokat Hand oświadczył przed sądem, że jego klientka zdecydowała się podjąć kroki prawne przeciwko McGregorowi po tym, jak prokurator generalny zdecydował się nie prowadzić sprawy karnej przeciwko McGregorowi, ponieważ nie było szans na jego skazanie.
– 7 listopada – Sąd Okręgowy w Dublinie wydał orzeczenie na korzyść 76–letniego mężczyzny w sprawie cywilnej, którą wniósł przeciwko Irlandzkiemu Związkowi Piłki Nożnej (FAI), ponieważ związek nie zaktualizował swojej strony internetowej, aby poinformować opinię publiczną o zmianie daty międzynarodowego meczu w Armenii w 2022 r. Powód otrzymał odszkodowanie w wysokości 1091 euro w ramach rekompensaty za dodatkowe koszty podróży, które poniósł z powodu błędnych informacji o dacie meczu.
– 8 listopada – Prezydent Higgins rozwiązał 33. Dáil na wniosek Taoiseacha Simona Harrisa i rozpoczęła się trzytygodniowa kampania wyborcza przed wyborami powszechnymi, które odbyły się 29 listopada.
– 22 listopada – Ława przysięgłych w sprawie cywilnej przeciwko Conorowi McGregorowi o napaść na tle seksualnym wydała werdykt, orzekając na korzyść powódki Nikity Hand, której przyznano 248 603,60 euro odszkodowania. Ława przysięgłych uznała jednak, że współoskarżony McGregora James Lawrence nie dopuścił się napaści na Hand. Po ogłoszeniu wyroku McGregor zapowiedział, że odwoła się od tej decyzji. Podczas sprawy sąd wysłuchał dowodów na to, że Hand, McGregor i inni obecni imprezowali przez całą noc z 8 na 9 grudnia 2018 r., pijąc dużo alkoholu i zażywając kokainę.
– 29 listopada – W 2024 r. odbyły się wybory powszechne, w których wybrano 174 członków Dáil Eireann (TD). Frekwencja wyborcza wyniosła 59,7 proc. i była najniższa od czasu powstania niepodległego państwa irlandzkiego. Fianna Fáil wyłoniła się jako największa partia z 48 mandatami w Dáil, następnie Sinn Féin z 39 i Fine Gael z 38. Pod koniec grudnia negocjacje w sprawie utworzenia rządu koalicyjnego przy wsparciu innych partii politycznych, które wybrały TD lub niezależnych TD, były nadal w toku i miały zostać wznowione po świętach Bożego Narodzenia i Nowym Roku.

Grudzień
– 1 grudnia – Vanessa O’Callaghan (36 l.) odniosła śmiertelne obrażenia po ataku trzech osób. Napaść miała miejsce zaledwie kilka metrów od nocnej jadłodajni dla ubogich, działającej przy dawnym kinie Savoy na ulicy St Patrick’s Street w Cork, do której ofiara regularnie przychodziła po jedzenie.
– 1 grudnia – ośmioletnia dziewczynka Malika Noor Al Katib została śmiertelnie pchnięta nożem w swoim domu w New Ross w hr. Wexford, rzekomo próbując chronić swoją matkę przed atakiem. Ojciec Maliki, Mohammad Shaker Al Tamini (34 l.), został później aresztowany i oskarżony o zabójstwo dziewczynki. Został on również oskarżony o usiłowanie zabójstwa swojej 31–letniej żony Aishy Al Katib (nazwisko rodowe Shannon Kennedy).
– 2 grudnia – Ogłoszono, że 23.01. 2025 r. odbędzie się rozprawa w Sądzie Apelacyjnym w sprawie wyroku w zawieszeniu wydanego w czerwcu na byłego żołnierza Irlandzkich Sił Obronnych, Cathala Crotty’ego, który został skazany za napaść na Natashę O’Brien w Limerick w 2022 r., od którego odwołuje się Departament Prokuratury ze względu na jego „nadmierne złagodzenie”.
– 7 grudnia – Ponad 400 000 domów i firm zostało pozbawionych prądu po tym, jak huragan Darragh przyniósł silny wiatr o prędkości do 141 km/h i spowodował rozległe szkody w całym kraju. Irlandzka Rada Dostaw Energii Elektrycznej (ESB) stwierdziła, że skutki burzy były większe niż skutki nawałnicy Ophelia w 2017 r.
– 15 grudnia – Rząd Izraela ogłosił, że zamknie swoją ambasadę w Dublinie w proteście przeciwko temu, co określił w oświadczeniu jako „skrajnie antyizraelską politykę irlandzkiego rządu”.
– 17 grudnia – Irish Water (Uisce Éireann) zostało uznane za winne w związku z wyciekiem substancji chemicznych, który zabił ryby na 8–kilometrowym odcinku rzeki Allow w północnej części hr. Cork w czerwcu, wpływając na obszar 40 000 m kw., co spowodowało śmierć „dziesiątek tysięcy” ryb. Władze wodne przyznały się do jednego zarzutu na podstawie ustawy Fisheries (Consolidation) Act (1959 r.) o umożliwieniu lub spowodowaniu przedostania się szkodliwych substancji do wód rzeki, za co otrzymały grzywnę w wysokości 3500 euro i zostały również zobowiązane do zapłaty 3267 euro kosztów prawnych.
– 18 grudnia – Członkowie 34. kadencji Dáil Eireann zebrali się po raz pierwszy. Niezależna TD Verona Murphy, reprezentująca okręg wyborczy Wexford, została wybrana na pierwszą kobietę Ceann Comhairle (marszałka Dáil).

NG