Oficjalna rezydencja Prezydenta Stanów Zjednoczonych, zwana Białym Domem, to jeden z najbardziej znanych i rozpoznawalnych budynków na świecie, zlokalizowany przy 1600 Pennsylvania Avenue w Waszyngtonie.
Każdy z nas wie, jak wygląda budynek, ale może nie każdy wie, że został zaprojektowany przez Irlandczyka, którego skromne początki i późniejszy sukces zawodowy i finansowy są klasycznym przykładem spełnienia „amerykańskiego snu”.
Twórca projektu jednej z najsłynniejszych budowli na świecie nazywał się James Hoban. Urodził się ok. 1760 r. niedaleko wsi Callan, w hr. Kilkenny. Niewiele wiemy na temat jego dzieciństwa, poza tym, że jego rodzice nazywali się Edward i Marta oraz, że miał dwóch braci: Józefa i Filipa oraz siostrę Annę. Rodzina mieszkała w małym domku krytym strzechą w ogromnej posiadłości Desart, która należała do bogatego barona Johna Cuffe. Ojciec Hobana był prawdopodobnie dzierżawcą tej ziemi lub był pracował dla barona.
Młody James został utalentowanym stolarzem i wytwórcą kół. Wykazywał duży talent i umiejętności rysunkowe, dzięki czemu w 1780 r. otrzymał stypendium na studia w Szkole Rysunku Architektonicznego Królewskiego Towarzystwa Dublińskiego (Royal Dublin Society’s School of Architectural Drawing).
Podczas studiów Hoban zdobył prestiżową nagrodę, zwaną medalem księcia Leinster, za serię rysunków wsporników, schodów i dachów. Dyrektor szkoły Thomas Ivory, który zaprojektował wiele budynków w stylu gregoriańskim w Dublinie, przyjął go na praktyki.
Hoban został architektem i w 1785 r. wyemigrował do Filadelfii w Stanach Zjednoczonych. W 1787 r. przeniósł się do Charleston w Południowej Karolinie, gdzie jego architektura w stylu gregoriańskim zaczęła pojawiać się wśród nowych budynków miasta, w tym w Teatrze Charleston na 1000 miejsc i gmachu Sądu hrabstwa Charleston.
W maju 1791 r., kiedy prezydent George Washington odwiedził Charleston, Hoban był już znanym architektem. Wiele zaprojektowanych przez niego budynków pokazano prezydentowi, który był pod ich wrażeniem.
W tym czasie w Waszyngtonie rozpoczęły się już prace budowlane nad budynkiem, który miał służyć jako oficjalna rezydencja prezydenta. Pierwotnie dom prezydenta miał zbudować urodzony we Francji architekt Pierre Charles L’Enfant. W 1791 r. wybrał już nawet miejsce i położył część fundamentów pod zaprojektowany ekstrawagancki pałac, który miał był czterokrotnie większy niż budynek, którego kształt i wielkość znamy. Najwyraźniej prezydent zdecydował się na zmianę projektu rezydencji, w wyniku czego w lutym 1792 r. L’Enfant został odwołany i ogłoszono publiczny konkurs na nowy projekt prezydenckiej rezydencji.
Pamiętając pracę Hobana w Charleston, George Washington zaprosił go do przesłania swoich rysunków. Hoban udał się nawet do Waszyngtonu, aby osobiście omówić swoje projekty z prezydentem.
Projekt Hobana opierał się na innym kultowym budynku, który podziwiał podczas studiów w Dublinie, a mianowicie Leinster House, który został zaprojektowany przez Richarda Cassellsa w 1745 r. To on stał się inspiracją dla proponowanej przez Hobena fasady Białego Domu.
Przez następne osiem lat Hoban nadzorował budowę domu prezydenta. Niestety, George Washington nigdy tam nie zamieszkał, gdyż zmarł w 1799 r. i dopiero jego następca – prezydent John Adams rezydował w nowej prezydenckiej siedzibie w 1800 roku.
Podczas Wojny brytyjsko-amerykańskiej 1812 r. brytyjscy żołnierze zajęli Waszyngton i spalili wiele budynków miasta i w 1814 r. spłonęła również siedziba prezydenta. Tuż po wojnie, która trwała do lutego 1815 r., renowacje Białego Domu zlecono Hobanowi. Na szczęście udało mu się zachować zewnętrzne ściany z bielonego piaskowca, który przetrwał płomienie.
Przez lata oryginalny projekt przeszedł wiele innych zmian. Budynek był kilkakrotnie rozbudowywany. W 1952 r. prezydent Harry S. Truman odnowił wszystko z wyjątkiem zewnętrznej części domu. Dlatego charakterystyczna biała północna fasada Hobana zawsze pozostała taka sama.
Dzięki projektowi Białego Domu, Hoban stał się nadzorcą wszystkich robót publicznych w Waszyngtonie i nadzorował między innymi ukończenie innych wybitnych budowli: budynków Skarbu Państwa i Kapitolu, będącego siedzibą Kongresu Stanów Zjednoczonych.
Oprócz pracy architektonicznej Hoban był również jednym z pierwszych aktywnych katolików w Ameryce. Pomógł finansować i budować wiele instytucji katolickich, w tym Uniwersytet Georgetown w Waszyngtonie. Miał dziesięcioro dzieci, z których wiele zostało wybitnymi prawnikami, oficerami marynarki i księżmi.
Hoban mieszkał i pracował w Waszyngtonie aż do swojej śmierci, która nastąpiła 8 grudnia 1831 roku.
RB
FOTO: James Hoban circa 1800, John Christian Rauschner, The White House Historical Association; Elewacja półn. strony Białego Domu, proj. Jamesa Hobana, ok. 1793. Rysunek po wygraniu konkursu na architekta Białego Domu, ze zbiorów Towarzystwa Historycznego Maryland, Wikipedia, domena publiczna.
Redakcja portalu informuje:
Wszelkie prawa (w tym autora i wydawcy) zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione.