Harmonia to instrument muzyczny z rodziny tak zwanych idiofonów języczkowych. O historii tego instrumentu postanowił opowiedzieć naszej redakcji świętokrzyski mistrz gry na harmonii, pan Marian Kryśkiewicz ze Stawu Kunowskiego.
Najbardziej znaną odmianą tego instrumentu jest harmonia diatoniczna. Posiada ona 2 rzędy guzików ułożonych względem siebie niechromatycznie, czyli diatonicznie. Harmonia chromatyczna zawiera wszystkie 12 dźwięków w układzie 3-, 4- i 5-rzędowym lub też w tak zwanym w układzie fortepianowym. W historii instrumentów rozróżnia się harmonię jako instrument z guzikami, na którym grają dwie ręce, oraz instrument z guzikami tylko dla lewej ręki.
Pierwsze harmonie pojawiły się w Polsce w początkach dwudziestego stulecia. Miały one 12 guzików basowych, które pracowały w tak zwanym trybie durowym. W okresie międzywojennym zaczęto produkować harmonie 24-basowe. Około 1935 roku Wytwórnia Instrumentów Muzycznych J. Boruckiego dodała harmoniom jeszcze dodatkową „zmianę septymową”, do wydobywania z niej bardziej wyższych i niższych tonów. Dawniejsze harmonie były 2-chórowe, posiadały 2 głośnice, później konstruowano je jako instrumenty 3- i 4-chórowe. Po 1945 roku pojawiły się na rynku harmonie 64- oraz 120-basowe.
Największą popularność zyskała w Polsce harmonia trzyrzędowa, tzw. harmonia warszawska, zwana także warszawianką. Do dzisiaj są w użyciu instrumenty 24-basowe, ręczne i pedałowe. Te ostatnie zwane są harmoniami oddolnymi.
Muzyka celtycka na przestrzeni dziejów była poddana wielu zmianom. Jednym z popularniejszych instrumentów irlandzkich, obok harfy, była właśnie harmonia. Ta znana nam współcześnie harmonia wpisała się w kulturę Szmaragdowej Wyspy dość późno, ale jej prostsza forma, tak zwana harmonijka ustna, w kulturę celtycką wpisała się już dawno temu.
Harmonijka ustna zaliczana jest do instrumentów muzycznych grupy idiofonów, tzn. samobrzmiących instrumentów muzycznych dętych blaszanych. Dźwięk wydobywa się bowiem podczas ruchu powietrza w specjalnych szczelinach, przy których znajdują się metalowe blaszki zwane stroikami. Muzyka celtycka, używając harmonijki ustnej a później harmonii miechowej, tworzyła głównie formy reel i jig, które miały stały rytm. Jig miało pochodzenie typowo celtyckie zaś reel napłynęło na Zieloną Wyspę ze Szkocji.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
Foto: Public domain
Redakcja portalu informuje:
Wszelkie prawa (w tym autora i wydawcy) zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione.