Celtyckie oppida

Z wizytą na świętokrzyskich Krynkach

Redakcja Naszego Głosu została zaproszona do pracowni graficznej pana Jerzego Gołębia, który wykonuje projekty ogrodzeń z motywami celtyckimi. Wie on także bardzo wiele na temat celtyckich grodzisk i ich opalisadowania, o czym chce opowiedzieć naszym Czytelnikom.

Oppidia

Celtyckie oppidia czyli zamieszkałe obwarowane miejsca były zakładane od początku II wieku przed naszą erą. Powodem ich powstawania był rosnący napór Germanów i Rzymian na ziemie Celtów. Oppidia były to ufortyfikowane grody z dużą koncentracją ludności, ale były to głównie osady rzemieślnicze.

Oppida typu miejskiego miały kilka podstawowych wymagań, co do swojej lokalizacji. Musiały one mieć przede wszystkim obronny charakter, zatem wybór miejsca był ważny. Ponadto dla rozwoju znajdującego się wewnątrz oppidium rzemiosła istotna była bliskość występowania złóż, jakie potrzebne były do funkcjonowania wspomnianego rzemiosła. Natomiast dla handlu, ważna była komunikacja, nie tylko z okolicznymi mieszkańcami, ale i z oddalonymi narodami, które nagminnie zakupywały od Celtów biżuterie i naczynia.

Na Starym Kontynencie

Nowe plemiona celtyckie napływały na Stary Kontynent w kilku falach, począwszy od przełomu V i IV w. p.n.e., głównie z zachodnich terenów europejskich. W IV w. p.n.e. przybyli z zachodu Bojowie Celtyccy, którzy osiedlili się w południowej części Polski i północnej części Czech. Umieli oni prowadzić różnorakie potyczki i wojny, dlatego też ich oppidia były najsolidniej ogrodzone i najlepiej zabezpieczone.

Najazdy germańskie

W II i I w. p.n.e., gdy ziemie sudeckie stały się celem najazdów plemion germańskich, zaczęto wtedy budować celtyckie osiedla typu miejskiego, które nosiły nazwę Oppidia Termin. Jak relacjonuje nam pan Jerzy Gołąb, nazwa ta jest zapożyczona od Rzymian, którzy nazywali tak umocnione miejsca położone w trudno dostępnych terenach. Oppidia Termin jest nie tylko związany z Celtami, ale i z innymi starożytnymi narodami, które z kolei zapożyczyły ich sposób wykonania od Celtów.

Jak czytałem w różnych źródłach historycznych…
Pan Jerzy Gołąb, opowiadał nam, że innego typu grody warowne, zwane Oppidia Refugia były ufortyfikowanymi miejscami specjalnie przygotowanymi do schronienia się mieszkańców w czasie wojny. Nie były one na stale zamieszkałe. Refugia są najstarszymi celtyckimi grodziskami. Ich położenie było wybierane tak, aby było jak najlepsze pod względem obronnym. Niejednokrotnie były to wierzchołki skalistych wzniesień czy też były to cyple ograniczone przynajmniej z jednej strony skalnymi ścianami, albo też wzgórza w zakolach meandrujących rzek.

Oppidia Grody na przykład, były to zwykłe celtyckie grodziska budowane w całej starej Europie tam, gdzie zamieszkiwali Celtowie. Ich centra służyły za siedziby elitom celtyckiej społeczności. Inne, Oppidia Bojowe lokalizowano w takich miejscach, w których ukształtowanie terenu przyczyniało się do skuteczniejszego prowadzenia wojen.

Ewa Michałowska-Walkiewicz

Ilustracja oppidum Arrola w Muzeum Archeologicznym w Bilbao, Hiszpania, foto: Viator Imperi, CC BY-SA 3.0 / Wikipedia.org