Anartowie to plemię celtyckie zamieszkujące, według zapisków Ptolemeusza, głównie Rumunię. Jest ono jednak identyfikowane także z Polską. W kraju nad Wisłą jest wspomniane plemię ściśle powiązane z kulturą puchowską oraz ośrodkami kulturowymi z dorzecza górnej Cisy.
Początki osadnictwa celtyckiego na terenie dorzecza Sanu sięgają IV wieku p.n.e. Celtowie osiedlili się w południowej części tego dorzecza, nad górnym i środkowym Sanem, w okolicach dzisiejszego Sanoka. Na terenie tym do chwili obecnej zlokalizowano aż 26 stanowisk archeologicznych z materiałami historycznymi, które należy przypisać kulturze celtyckiej. Najwięcej śladów celtyckich i pozostałości po magicznych obrzędach Druidów znajduje się w osadach celtyckich, w pobliżu Pakoszówki, Sanoka, a także Trepczy.
W okolicach Trepczy w latach 60. ubiegłego stulecia, znaleziono m.in. złotego statera celtyckiego. Jest to najstarsza moneta celtycka odnaleziona na ziemiach polskich. Ślady bytności Celtów w Trepczu, datowane są na okres od III wieku p.n.e. do II stulecia n.e. Było to prawdopodobnie górskie plemię zwane potocznie Anartfracti (co tłumaczy się jako „sprzymierzeńcy Anartów”), którzy przywędrowali tutaj znad rzeki Cisy.
Poza ceramiką charakterystyczną dla tej kultury, Celtowie zostawili po sobie również osadę obronną. Zdaniem archeologów głównym powodem przesiedlenia się Celtów na tych terenach były liczne złoża solankowe występujące w Górach Słonych. Pokłady tutejszej soli są cennym surowcem handlowym i gospodarczym. Według niektórych interpretacji nad samym Sanem Celtowie mogli mieć za sąsiadów plemię sarmackie identyfikowane z Sabokami. Nikomu nie udało się ustalić, dlaczego w miarę szybko zniknęła stamtąd wspomniana kultura rodem z Zielonej Wyspy. Jednak w stosunkowo niedługim czasie, po zaniku osadnictwa celtyckiego na terenie południowo-wschodniej Polski, we wczesnym okresie rzymskim, pojawiają się na tym obszarze grupy ludności należące do kultury przeworskiej, które także przenoszą się bliżej Kotliny Sanockiej. Na tamtejszych cmentarzach archeolodzy odnaleźli sporo bransolet celtyckich oraz garnków pochówkowych, w które wkładane było jadło dla celtyckich bogów. Warto wiedzieć, iż wśród artefaktów znaleziono też noże, których celu złożenia w grobowcach bliżej nie ustalono.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
Redakcja portalu informuje:
Wszelkie prawa (w tym autora i wydawcy) zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione.