Powstanie Warszawskie było jedną z największych akcji zbrojnych przeprowadzonych na terenie wielkiego miasta podczas II wojny światowej. W wyniku działań wojennych zginęło 16 tysięcy powstańców i około 17 tysięcy żołnierzy sił niemieckich. Największą stratę poniosła jednak ludność cywilna. Szacuje się, że od 1 sierpnia do 2 października w stolicy Polski zginęło od 150 do 200 tysięcy cywilów. Warszawa po powstaniu została niemal całkowicie zniszczona i miała nigdy nie zostać odbudowana. Straty materialne oszacowano na 18,2 miliarda przedwojennych złotych, czyli 45,3 miliarda dolarów obecnie.
W Powstaniu Warszawskim zginęło dziesiątki tysięcy młodych Polaków, którzy często stanowili elitę. Wystarczy wspomnieć poetów Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (23 l.) i Tadeusza Gajcego (+22 l.), etnografkę Krystynę Krahelską (+30 l.), córkę Melchiora Wańkowicza (+82 l.) – Krystynę (+24 l.), synów profesora Uniwersytetu Warszawskiego Gustawa Wuttke (+89 l.) – Jana (+23 l.) i Tadeusza (+21 l.), braci Andrzeja (+21 l.) i Jana (+19 l.) Romockich – synów posła na Sejm II RP Pawła Romockiego (+60 l.), czy też kuzynów stryjecznych gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego (+60 l.) – Andrzeja (+21 l.) i Marka (+20 l.) Długoszowskich.
Wielu z młodych powstańców było niepełnoletnich. Najmłodszy z nich – Andrzej “Jędruś” Szwajkert, gdy poległ nie miał jeszcze skończonych 11 lat. Setki z uczestników Powstania Warszawskiego nie doczekało się własnej mogiły. Jednym z nich jest Wojtuś Zalewski (+11 l.) ps. Orzeł Biały. W internecie trwała zbiórka na jego symboliczny grób. Pieniądze mają być przeznaczone także na renowację nagrobka sióstr Buchowskich – 13-letniej Marysi, 10-letniej Jadzi i 7-letniej Joli.
W Powstaniu Warszawskim śmierć ponosiły niemal całe rodziny. W walkach ginęły rodzeństwa, m.in. siostry bliźniaczki Halina “Lola” i Irena “Irena” Grotowskie (+23 l.), bliźniaczy Marian “Zapiewajło” i Zdzisław “Seta” Buczyńscy (+22 l.) z batalionu „Parasol oraz bracia Zdzisław „Larisa” i Wiesław Wielgomas “Czarny” (+20 l.) z batalionu “Bałtyk”, których matka Helena, była sanitariuszką “Bakcyla” w szpitalu Maltańskim. W Powstaniu chciała odkupić swoje winy. W czasie okupacji pracowała dla hitlerowskich gadzinówek i wystawiała przedstawienia, w których brała udział jako aktorka. Przed wojną pracowała także jako dziennikarka w łódzkim tygodniku “Wolna Myśl, Wolne Żarty” zawierającym treści erotyczne.
1 sierpnia 1944 roku, wkrótce po godzinie W, zginęli także trzej bracia Jakubowscy – porucznik rezerwy artylerii Romuald Jakubowski ps. “Kuba” (+26 l.), porucznik Zbigniew Jakubowski ps. “Słoń” (+24 l.) i porucznik Wiktor Jakubowski ps. “Wiko” (+27 l.), ponieśli śmierć podczas natarcia na lotnisko Okęcie. Walczyli oni w 7. pułku piechoty “Garłuch”. Ich ojciec Wiktor Alojzy Jakubowski (+43 l.), był podpułkownikiem artylerii Wojska Polskiego, działał także w kontrwywiadzie. Zginął tragicznie w tajemniczych 19 października 1936. -Upozorowano samobójstwo a wujka jasnowidz znalazł na wysypisku śmieci w okolicach Łomianek. Jasnowidz opisał okoliczności śmierci… chcieli go zwerbować – informował jeden z portali krewny Jakubowskich. Tragiczny los spotkał także matkę “Kuby”, “Słonia” i “Wika”. Janina Jakubowska zmarła na skutek obrażeń odniesionych podczas przesłuchania w stalinowskim więzieniu. Trafiła tam denuncjowana przez swoją oprawczynię z Pawiaka, która po wojnie pracowała dla NKWD. Bracia Romuald, Wiktor i Zbigniew
Jakubowscy zostali pochowani obok siebie w kwaterach zgrupowania “Garłuch” na Powązkach Wojskowych w Warszawie (kw. 28A-1-13,14,15). Według informacji ich kuzyna dowiadujemy się, że tuż przed wybuchem Powstania, bracia wzięli ślub i poszli walczyć w białych koszulach. To właśnie po tych strojach miała rozpoznać ich potem matka, która identyfikowała zwłoki poległych powstańców. Podczas natarcia na lotnisko Okęcie zginęło ok. 125 żołnierzy, czyli niemal 100 procent początkowego stanu oddziału.
Maciej Gąsiorowski
Źródło: se.com.pl
Foto: Autor: mat. archiwalny Groby znanych powstańców. Alicja Gołod-Gołąbiowska (+21 l.) i Krzysztof Kamil Baczyński (+23 l.)
Redakcja portalu informuje:
Wszelkie prawa (w tym autora i wydawcy) zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione.